γράφει ο ακροβάτης
Η νέα δισκογραφική δουλειά του Ross Daly, “Την άνοιξη περίμενες”, έρχεται στην αρχή της άνοιξης για να επιστεγάσει αφενός μια συνεργασία χρόνων μεταξύ εξαιρετικών συντελεστών από κάθε άποψη αφετέρου τη γενικότερη αναγέννηση της μουσικής δημιουργίας στο νησί και όχι μόνο, μιας σειράς καλλιτεχνών που πέρα από όσα καιρό τώρα μας δίνουν στις εμφανίσεις τους, καρποφορεί τους τελευταίους μήνες μια σειρά από αξιόλογες δισκογραφικές παραγωγές.

Το “Την άνοιξη περίμενες” αποτελεί, πέρα από τα παραπάνω, μια ξεχωριστή περίπτωση, μιας και αποτελεί το πιο πρόσφατο επεισόδιο μιας μεγάλης διαδρομής, δισκογραφικής , κυρίως δε μουσικής, που αν τη δει κανείς στο σύνολό της, βασισμένη σε ένα απλό αλλά ουσιαστικό αξιακό σύστημα, φέρνει εδώ και πολλά χρόνια σε επαφή ανθρώπους και περιοχές από όλο περίπου τον κόσμο, και όλα αυτά με βάση την Κρήτη, ή όπως καλύτερα θα μπορούσε κανείς να πει, τη λιγότερο εμφανή πλευρά της.

Το “Την άνοιξη περίμενες”, κατά μία διαφορετική ανάγνωση, είναι μια συνεχόμενη ιστορία, με αρχή μέση και τέλος.

Ξεκινά εισάγοντάς μας απευθείας στο θέμα, λογοτεχνικό αλλά και μουσικό: ένας χωρισμός και ένας έρωτας ανεκπλήρωτος. Οι ανθισμένες αμυγδαλιές, ένα οικείο θέαμα στην εποχή του χρόνου που ζούμε, φέρνουν στο μυαλό του ήρωα ένα συγκλονιστικό γεγονός, ένα χωρισμό. Το σχήμα της έντασης που προκύπτει συγκρίνοντας πράγματα φαινομενικά αντίθετα, όπως η ανθισμένη φύση και ένα λυπηρό γεγονός, δεν είναι καινούργιο, είναι ωστόσο διαχρονική και σχετικά ξεχασμένη η απεύθυνση του ανθρώπου στη φύση για να περιγράψει αυτό ή το αντίθετο από αυτό που έχει στο μυαλό του. Ένταση από το πρώτο λεπτό και ο δίσκος ξεκινά με τις “αμυγδαλιές”.

Ακολουθεί κάμψη. “Ερημιά”. Ίσως η ένταση γίνεται μεγαλύτερη στην πραγματικότητα για κάποιον που μένει, ή είναι μόνος. Βλέπει γύρω του το αδιέξοδο, με άξιο συμπαραστάτη τη φύση γύρω του που ακολουθεί πιστά την κατάστασή του. Και δηλώνει, δειλά στην αρχή την ανάγκη να βγει από αυτό το αδιέξοδο, να λυτρωθεί. Προετοιμάζει δε για την επόμενη ένταση.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή δεν αργεί να έρθει. Έρχεται στο προσκήνιο μια άλλη ένταση, αυτή της χαράς, της χαρούμενης ανάμνησης-πρόκλησης που προκαλεί το αντικείμενο της σκέψης μπροστά του ή τουλάχιστο κάπου κοντά. Μεταφερόμαστε ίσως κάτω από κάποιο μπαλκόνι, και κάνουμε καντάδα, τραγουδάμε “κανακιστά” σε ένα επίσης οικείο και διαχρονικό σχήμα Ερωτόκριτου, Ρωμαίου και κάνουμε καντάδα μαζί με τον ήρωα, σε ίσως μία από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου.

Αμέσως μετά κάνουμε μια βουτιά στο μυαλό και τη σκέψη του ερωτευμένου, σε πιο ήπια, μα πιο συναισθηματικά μοτίβα. Η φύση έρχεται ξανά, και εμείς κοιτάζουμε ψηλά. Ο ήλιος, το φεγγάρι και τα άστρα πρωταγωνιστούν και χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το αδιέξοδο του έρωτα που φαντάζει τόσο αναπότρεπτο, όσο και οι νόμοι που τα διέπουν, την ίδια στιγμή που η απαράμιλλη ομορφιά τους, είναι ένας ακόμα λόγος για να έρθει στο μυαλό το αντικείμενο του έρωτά του. “Δεν ανατέλλουνε μαζί”.

Η σκέψη και η απόγνωση βαθαίνει. Τα ουράνια σώματα παραμένουν μόνο που τώρα είναι το φως που φέρνουν ή παίρνουν, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη σκέψη και το αδιέξοδο. Κλασικά και νέα στιχουργικά σχήματα, ερωτήσεις για το μάταιο της χαράς μπροστά στη λύπη, της εναλλαγής φωτός και σκοταδιού. “Ανατολή” και δύση, φως και σκοτάδι και η αναζήτηση για τη λύση αρχίζει κάπου εδώ.

Επιστρατεύεται η φωτιά. Και μια μεγάλη αλήθεια εκφράζεται: το να αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη και τις συνέπειες των πράξεών του, χωρίς να δειλιάζει, τόσο γενικότερα όσο και στον ίδιο τον έρωτα. Η αλήθεια και μόνο αυτή οδηγεί σε ένα νέο ξέσπασμα, όχι πιο μετά, αλλά ευθύς αμέσως. Η αποδοχή του έρωτα είναι ικανός όρος για να πετύχει ένας τέτοιος ήρωας πράγματα που για τους άλλους φαίνονται ανέφικτα. Αλλαγή κλίματος μετά από ώρα. Λίγη σημασία έχουν οι δυσκολίες και τα εμπόδια, όταν κάποιος βρεθεί σε αυτή τη θέση. Και είναι διαφορετικός ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα γύρω του.

Ακολουθεί μια διαπίστωση, σε μια στιγμή που ξεπερνά τα όρια του δίσκου. Η μουσική γίνεται άξιος συμπαραστάτης. Γίνεται φυτό, με καρπούς και άνθη. Γίνεται βρύση που δροσίζει. Και οι καρποί της μεθούν, μιας και κανείς δε μπορεί να της αντισταθεί. Άλλη μία μεγάλη αλήθεια: τα λουλούδια της μουσικής, σε αντίθεση με τη φύση ανθίζουν όλο το χρόνο. Μόνο λίγα ωστόσο από αυτά μυρίζουν αληθινά και βγάζουν καρπό.

Λίγο πριν το τέλος, ο ήρωας απευθύνεται στο χρόνο. Ξέρει ότι αυτός μπορεί να του δώσει μια αποφασιστική βοήθεια, ικανή για να ξεπεράσει το αδιέξοδό του. Τον καλεί να σπρώξει τις ημέρες χωρίς σταματημό, να έρθει αμέσως και να τον θεραπεύσει από το σεβντά, να του γιάνει τις πληγές ώστε να μπορέσει να προχωρήσει.

Ο δίσκος τελειώνει με ένα ακόμα ξέσπασμα, εντελώς διαφορετικό από τα προηγούμενα. Η βοήθεια του χρόνου αποδίδει και ο μύθος λύνεται. Ο ήρωας δηλώνει έτοιμος να συνεχίσει, ξεπερνώντας το αδιέξοδό του, ξεχνώντας. Με μια έφοδο προς τα μπρος, σε ένα μείγμα ψυχοκίνησης και μεγάλων αληθειών, η χρονική συνέχεια που ξεκίνησε στο παρελθόν και πριν λίγο έφτασε στο παρόν, μόλις εδώ μετατίθεται στο μέλλον. Όσα προηγήθηκαν, απαξιώνονται, θεωρούνται τρέλες λόγω της νιότης και της καρδιάς. Και καταλήγουμε για να τελειώσουμε με μία ακόμα αλήθεια: η ζωή κυλά προς τα μπρος και όταν την αρδάττεις, δε μετανιώνεις για τις επιλογές σου, σωστές ή λανθασμένες.

Θα ήταν άδικο να ισχυριστεί κάποιος ότι τα παραπάνω είναι μια περισσότερο λογοτεχνική ανάγνωση ενός κατά τα άλλα μουσικού δημιουργήματος. Πριν μιλήσουμε αναλυτικότερα για τους συντελεστές του έργου, θέλουμε να πούμε ότι είναι η μουσική σύνθεση του Ross Daly και η εξαιρετική απόδοση φυσικά, από την αρχή μέχρι το τέλος που αποτελεί βασικό συντελεστή της εικονοπλαστικής ικανότητάς του δίσκου. Η μουσική και ο στίχος, δεν έχουν εδώ σχέση αλληλοσυμπλήρωσης, παρά μια πέρα για πέρα ισότιμη σχέση, όπου ακόμα και όταν δε συνυπάρχουν, κρατούν τον ακροατή προσηλωμένο στην αφήγηση, τη σκέψη και τα συναισθήματά του. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη αρετή.

Όσο αφορά στους συντελεστές και τη συμβολή τους στο τελικό αποτέλεσμα θα θέλαμε να πούμε το εξής:

Η Κέλυ Θωμά προσεγγίζει όντως τις λύρες με ένα δικό της ιδιαίτερο τρόπο, χαρίζοντάς μας μια νέα εκδοχή στη συνάντηση του οργάνου με την κρητική φόρμα, βαθαίνοντας τις διαστάσεις του, στο οικείο μείγμα λυρισμού και ταλέντου.

Ο Γιώργης Μανωλάκης, γεμίζει με το ταλέντο αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό το μουσικό αποτέλεσμα, αποδίδοντας με επιτυχία τόσο με την ερμηνεία όσο και με το λαούτο όλες τις κάμψεις, τις εντάσεις και τις αλλαγές σε αυτό, αλλά και σε όσα προκαλεί στον ακροατή.

Ο Γιάννης Παπατζανής, πέρα από τη βαθιά του γνώση στη ρυθμική διάσταση της φόρμας και όχι μόνο, με αυτό το πανάρχαιο όργανο, το νταουλάκι, παίζει ουσιαστικό ρόλο στη διακύμανση και φέρνει τα κρουστά αλλά και το τελικό αποτέλεσμα ένα βήμα πιο κοντά στους χτύπους της καρδιάς του ακροατή.

Ο Βασίλης Σταυρακάκης είναι όντως μια ξεχωριστή περίπτωση ερμηνευτή, που χαρίζει με την πληθωρική του παρουσία έναν άλλο αέρα και σε αυτό το δίσκο. Η απόδοση γενικότερα, επισφραγίζει πιο συγκεκριμένα μια βασική ιδιότητα της κρητικής φόρμας, της πλούσιας και παράλληλης απόδοσης διαφορετικών επιμέρους μελωδικών διαστάσεων σε ένα τελικό αποτέλεσμα.

Ο Μήτσος Σταυρακάκης για μία ακόμα φορά και όπως εξηγήθηκε αναλυτικά παραπάνω,βάζει το δικό του λιθάρι και δημιουργεί έναν ολόκληρο κόσμο. Κάτι που επίσης πρέπει να αναφερθεί, είναι ότι εκτός από τον ίδιο μας τον εαυτό, μας φέρνει πιο κοντά και σε μια ολόκληρη γλώσσα και στα “μαθηματικά” της, τα μέτρα της και τις λέξεις της, και τον ευχαριστούμε γι αυτό.

Ο Ross Daly με λύρα, λαούτο, rabab, και tarhu ,αποδεικνύει ότι η μουσική δεν έχει σύνορα και στεγανά, μας δίνει για μία ακόμα φορά τη δική του εκδοχή για τη μουσική απόδοση σε όλα τα επεισόδια του έργου διατηρώντας τη γνωστή ποιότητα που επανειλημμένα έχουμε διακρίνει. Θέλουμε να υπενθυμίσουμε και εδώ ότι και η σύνθεση και η απόδοση και η ενορχήστρωση,που κρατούν διαρκώς ζωντανή την αφήγηση,αποτελούν τη μεγαλύτερη και καθοριστικότερη συμβολή του, όπως είπαμε αναλυτικότερα παραπάνω.

Ολοκληρώνοντας και για όλους τους παραπάνω λόγους, είναι σίγουρο ότι το “την άνοιξη περίμενες” είναι μια μοναδική περίπτωση που δεν πρέπει να βιαστεί κανείς να συγκρίνει με κάτι προηγούμενο. Δανειζόμενοι τα δικά του λόγια, έχει όλες τις προδιαγραφές και σας καλεί να ανακαλύψετε “την αληθινή μυρωδιά και τον καρπό” του.