Πολλές φορές και όσα σχέδια και να κάνει κανείς, όσο και αν παρατηρεί τα πράγματα γύρω του, τις δημιουργίες, τις εξελίξεις και τα γεγονότα, έρχονται κάποιες στιγμές, που είναι μικρές μεν, αλλά καθοριστικές, οι συμπτώσεις και οι συνθήκες, για να αποπειραθεί να κάνει αυτό που καιρό ανέβαλλε.

Κάπως έτσι, ένα βροχερό απόγευμα του Φλεβάρη, προκύπτουν αυτές οι γραμμές, για ένα δίσκο που εκτός των άλλων παραπέμπει σε ένα ταξίδι από εδώ μέχρι την άλλη άκρη της μεγάλης θάλασσας, για ένα καράβι που χωράει πολλές ψυχές και τις ιστορίες τους, ένα καράβι διαχρονικό και ανθεκτικό στο χρόνο, μια κιθάρα.Ίσως όμως για κάτι πολύ περισσότερο από αυτό.

γράφει ο ακροβάτης

Πριν μιλήσουμε γι αυτό το δίσκο, μια απαραίτητη διευκρίνηση. 

Το "Amerika" είναι η τρίτη προσωπική δισκογραφική δουλειά του Δημήτρη Μυστακίδη, μετά τα "16 ρεμπέτικα με κιθάρα" και το "Ψιθυρίζοντας το ρεμπέτικό". Ο Δημήτρης Μυστακίδης και τα δισκογραφικά και άλλα πονήματά του,  αποτελούν ίσως μια περίπτωση που ίσως θα άξιζε σε κάποιον περισσότερο ειδικό, ή περισσότερο σχετικό με τη μουσική τους, να μιλήσει για αυτά, μιας και είναι σαφής η διάσταση της ανάλυσης, της ανάδειξης και της όχι μιμητικής, αλλά ολοζώντανης και απλόχερα μεταδοτικής  διάθεσης να περιγραφεί, διασωθεί, διαδοθεί και εξελιχθεί, όλο το περιεχόμενο, η ιστορία, η τεχνική και η χάρη ενός οργάνου που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στα ακούσματα που πραγματεύεται, της λαϊκής κιθάρας. Ως εκ τούτου, και χωρίς ωστόσο να διαβούμε στο άλλο άκρο, αυτό του απλού ακροατή ενός δίσκου με ρεμπέτικα, ή με ρεμπέτικα με κιθάρα, ή ρεμπέτικα με ένα συγκεκριμένο θέμα, ο γράφων δηλώνει αναρμόδιος, επιχειρεί όσο σωστά μπορεί, ωστόσο να διαβεί ένα δρόμο κάπου στη μέση όλων αυτών, ένα δρόμο που ανοίγεται από τη γοητεία που γεννά αυτό το μείγμα, αυτή η πλούσια διάσταση και ο σεβασμός σε αυτήν και εμπεριέχει τα όσα αυτή ειλικρινά του προκάλεσε.

 Το "Amerika" αποτελείται από 14 κομμάτια, όλα παιγμένα με κιθάρα, όλα σχετιζόμενα θεματικά και δημιουργικά με τη ζωή των ανθρώπων στην Αμερική στις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα,  όπως αυτή καταγράφηκε από την τότε δισκογραφία, από δημιουργούς, συνθέτες και παίκτες που έμειναν από τότε στην ιστορία. Από αυτή την άποψη και είτε είναι εξοικειωμένος κανείς με τους δημιουργούς αυτούς ή με το θέμα αυτό, το "Amerika", είναι ένας δίσκος για ένα ταξίδι, ένα καινούργιο κόσμο και μια διαπίστωση.

Ας πάρουμε τα πράγματα σε μια δική μας σειρά.

Από το "Γιατί δε μας το λες" και το "Μη με ξεχνάς στα ξένα" μέχρι το "Πινόκλης" , περιγράφεται αυτό το τεράστιο ταξίδι από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, οι τεράστιες αλλαγές και οι δυσκολίες, η νοσταλγία,αλλά και οι νέες συνήθειες που σηματοδοτεί αυτό το ταξίδι. Μιλώντας γι αυτές τις νέες συνήθειες, στον "Πινόκλη" και στη γενική περιγραφή της χαρτοπαιξίας που συνηθιζόταν τότε στη νέα χώρα, έρχεται να προστεθεί και ο "Κουμαρτζής", του Χαρίλαου Πιπεράκη, του επονομαζόμενου και "Κρητικού", που περιγράφει με μοναδικό τρόπο και γλωσσική επιλογή, τόσο την επαφή με τα παιχνίδια της τράπουλας, με το ρίσκο τους, καθώς και τους κινδύνους τους για όσους προσπαθούσαν να κάνουν την τύχη τους. Το "το ουέστ", περνάει ένα βήμα παραπέρα. Βασισμένο σε παραδοσιακούς στίχους, ωστόσο έχοντας επίσης ως ηχογράφηση αναφοράς το "Τουστ", επίσης του Χαρίλαου Πιπεράκη, αποτελεί ίσως μια πολύ πλήρη, πολύ ενδεικτική, πολύ συνολική περίληψη των όσων οι άνθρωποι συνάντησαν στη νέα τους ζωή, περιγράφει εκτός από την προσαρμογή στις νέες συνθήκες, και αυτή την εικόνα της εξάπλωσης, της μαζικής μετανάστευσης, που είχε ως αποτέλεσμα να απλωθούν στη νέα χώρα, να φτιάξουν εκεί το δικό τους κόσμο και να τους συναντά κανείς εύκολα όπου και να βρισκόταν. Κάπου εκεί, έρχεται μια σειρά από τραγούδια, που ανεξαρτήτως θέματος, ανήκουν στην ευρύτερη παράδοση, στην προίκα δηλαδή που οι μετανάστες έφερναν μαζί τους στο νέο κόσμο, και  όπως ήταν φυσικό, ηχογραφήθηκαν και εκεί. Εδώ έχουμε το "Χθες το βράδυ στου Καρίπη", το "Τούτοι οι μπάτσοι που'ρθαν τώρα" και ο "Μανωλης ο χασικλής", δίνοντας τη διάσταση της παρανομίας και της αναμέτρησής τηςμε την εξουσία. Κάπου εκεί έρχονται και το "Ντόκτορ", το "το μωρό μου",το "Στρίβε λόγια", το "Παραπονιάρης",το "το καλογεράκι", όλα εκφράζοντας μια πιο οικοουμενική, πιο διαχρονική, πιο παγκόσμια θεματολογία, αυτή του έρωτα και όσων αυτός προκαλεί, ανεξαρτήτως συνόρων, ανεξαρτήτως εκ δοχής, με την ίδια ένταση, με τα ίδια αδιέξοδα, με την ίδια χαρά και τον ίδιο πόνο. Κάπου εκεί, ο δίσκος φτάνει στο τέλος του, με το "Ελληνική απόλαυσις",  επίσης παραδοσιακό, επίσης ηχογραφημένο στην Αμερική, που θεματολογικά τουλάχιστο, καταλήγει σε ένα τρίτο θέμα, συνδεδεμένο με όλα τα προηγούμενα, καθώς και με την υπόθεση της μετανάστευσης διαχρονικά: το θάνατο, ακόμα και αν αυτός συνδέεται με κάποια ερωτική απογοήτευση.

Πέρα από τη θεματολογική διάσταση, και όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, σαφώς εδώ πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η τεχνική και το όργανο: η λαϊκή, ή για να το πούμε πιο σωστά, η "τσιμπιτή" κιθάρα. Όσο και αν γνωρίζει κανείς λεπτομέριες, για τα θέματα, τις ηχογραφήσεις και το περιβάλλον γύρω από αυτές και τους δημιουργούς, δε μπορεί παρά να γοητευτεί από το μουσικό μανδύα και από την τεχνική, που τόσο στις πρώτες ηχογραφίσεις, όσο και εδώ, ντύνει το όλο θέμα. Το σύνολο των κομματιών του δίσκου, έχουν όπως είπαμε ως ηχογραφήσεις αναφοράς, αυτές μεγάλων δημιουργών και παικτών, που  άφησαν ιστορία τόσο στη σχέση τους με τις συνθέσεις, όσο και με το όργανο. Ο δίσκος ωστόσο είναι σαφές ότι δε μένει εκεί. Η κιθάρα του Δημήτρη Μυστακίδη, έρχεται στο "Amerika", όχι μόνο για να επενδύσει την όλη μυθωδία, όχι για να μιμηθεί επάξια τον τρόπο των πρώτων ηχογραφήσεων, αλλά και για να δώσει το δικό του κομμάτι, τη δική του έμπνευση, ικανότητα και άποψη πάνω σε αυτές. Η "τσιμπιτή" κιθάρα εδώ, δένει το όλο αποτέλεσμα, κάνει ωστόσο τον παίκτη, μαζί με τις ερμηνείες να ξεχωρίζει, να κυριαρχεί πολλές φορές στην ανάμνηση του ακροατή, και το κυριότερο, να ξεχωρίζει, να θέλει να μάθει κι άλλα γι αυτή. Σε αυτή τη βάση, δε θα μπορούσε παρά κανείς να ξεχωρίσει, τη συγκλονιστική εισαγωγή και απόδοση του "Και γιατί δε μας το λες", το καταπληκτικό φινάλε, με το "Ελληνική απόλαυσις" καθώς και την εκδοχή των συνθέσεων του "Κρητικού", χωρίς προφανώς να υποτιμά κανείς τα υπόλοιπα.

Από την άποψη αυτή,  και λίγο συμπερασματικά, το "Amerika", είναι ένας δίσκος που πραγματεύεται ένα κομμάτι της ζωντανής ιστορίας, της μετανάστευσης στην Αμερική και αλλού, ένα κομμάτι της ζωντανής τους μουσικής ιστορίας.του ρεμπέτικου και των ηχογραφήσεων που έγιναν εκεί τις πρώτες δεκαετίες, των ελληνικών blues, ενός οργάνου που ταξίδεψε μαζί τους και άνθισε εκεί, της τσιμπιτής κιθάρας, κυρίως δε ενός ανθρώπου, που έρχεται για να μας δώσει το αποτέλεσμα της εμπειρίας, της μελέτης, του σεβασμού στα παραπάνω, αλλά και να δώσει τη δική του εκδοχή τόσο γι αυτές τις ηχογραφήσεις,για το όργανο αλλά και για τη μουσική αυτή.