Ο «Φεζοδερβέναγας» είναι χαρακτηριστικό τραγούδι του Ανατολικού Ζαγορίου ή Βλαχοζάγορου όπως αποκαλείται. Αναφέρεται στον δερβέναγα Φέζο ,ο οποίος σκοτώθηκε από κλέφτες στο Τσερνέσι, χωριό κοντά στην Βωβούσα, το σημερινό Ελατοχώρι.


Παλαιότερα το τραγούδι ήταν γνωστό και στην περιοχή του Σουλίου και της Λάκκας Σουλίου. Σύμφωνα με τον Μουσελίμη, που ερεύνησε τα τοπικά Σουλιώτικα τραγούδια, ο Φεζοδερβέναγας ήταν: "Τούρκος ντερβέναγας προς καταδίωξη των ανταρτών της Μακεδονίας. Σκοτώθηκε σε συμπλοκή από Έλληνες αντάρτες του Μακεδονικού αγώνα κοντά στη Βωβούσα. Ο καπετάν Γιώργο-Σουλιώτης (Γιώργο-Μπόρος) που είναι από την Κορύστιανη (Φροσύνη) του Κακοσουλιού κι ο οποίος έλαβε μέρος στον σκοτωμό του Φέζου, έλεγε πως στην καρδιά του βρέθηκε μικρό κόκκαλο (τσελίκι) σημάδι αφοβίας και παληκαριάς". Είναι κυκλικός, κυρίως γυναικείος χορός, που χορεύεται σε δύο μέρη. Η λαβή γίνεται από τις παλάμες και με τα χέρια κάτω για το πρώτο μέρος, ενώ στο δεύτερο μέρος κρατάμε τους αγκώνες λυγισμένους. Τα βήματα ακολουθούν την μελωδία κι έτσι το πρώτο μέρος είναι έξι κινήσεις επαναλαμβανόμενες επτά συνολικά φορές, ενώ το δεύτερο είναι πιο σύνθετο και σχηματιζόταν από τρία επί μέρους κινητικά μοτίβα.

πηγή 

Δίσκος: Παραδοσιακά Ηχογραφήματα. Κλαρίνο: Παζαρέντσης Σταύρος Βιολί: Ψάλτης Γιώργος Ντέφι: Βασίλης Τσιαφίδης Λαούτο: Παλιογιάννης Δημήτρης Τραγούδι: Δρόσος Κουτσοκώστας