γράφει ο ακροβάτης

Η "Στέλλα με τα κόκκινα γάντια" του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του μεταπολεμικού θεάτρου, ανέβηκε στην αίθουσα "Μελίνα Μερκούρη" στην Ιεράπετρα, σε σκηνοθεσία της Πόπης Δασκαλάκη από το Σύλλογο Φίλων Θεάτρου Ιεράπετρας στις 3 και 4 Οκτώβρη. Ακολουθούν κάποιες σκέψεις  τόσο για το έργο όσο κυρίως γι αυτή την πραγματικά συγκλονιστική παράσταση.

Ο Καμπανέλλης, όπως πάντα, πιάνει κάτι πολύ ελληνικό και το κάνει καθολικό: τη σύγκρουση ανάμεσα στην ελευθερία και την κοινωνική σύμβαση, ανάμεσα στη βαθιά επιθυμία του ανθρώπου να ζήσει όπως θέλει και στην πίεση να συμμορφωθεί.

Η Στέλλα είναι μια γυναίκα που δε θέλει να ανήκει σε κανέναν· ζει με το πάθος της, με τους δικούς της κανόνες, και πληρώνει το τίμημα. Δεν είναι απλώς “μια ελεύθερη γυναίκα” — είναι ένα σύμβολο της ανεξαρτησίας, σε μια εποχή που αυτό σήμαινε αμαρτία ή καταστροφή. Τα κόκκινα γάντια της, αυτά τα μικρά αλλά τόσο δυνατά αντικείμενα, κουβαλούν μέσα τους όλη τη φλόγα και την πρόκληση της προσωπικότητάς της. Είναι το σημάδι της αντίστασης απέναντι σε έναν κόσμο που θέλει τις γυναίκες τακτοποιημένες, “καθαρές”, υπάκουες.

Ο Καμπανέλλης μέσα από τη Στέλλα δεν μιλάει μόνο για το φύλο ή για τον έρωτα — μιλάει για την ίδια τη ζωή ως πράξη ελευθερίας. Ο Μίλτος, που την αγαπά αλλά και τη θέλει “δικιά του”, γίνεται τελικά το όργανο της μοίρας που δεν συγχωρεί την ανυπακοή. Και το φινάλε, αυτό το τραγικό φινάλε, δε σε αφήνει να πάρεις ανάσα: δεν υπάρχει happy end, γιατί δεν υπάρχει χώρος για τέτοια αγάπη μέσα στην κοινωνική υποκρισία.

Όσο αφορά στην παράσταση οι λέξεις που περιγράφουν τα όσα ζήσαμε παρακολουθώντας τη αλλά και περιμένοντάς την είναι δύο: φροντίδα και πρόσκληση. 

Φροντίδα και αγάπη για κάθε λεπτομέρεια της παράστασης από τις εξαιρετικές αφίσες μέχρι το φωτισμό, την απόδοση, την αισθητική, τη φωτογραφία, τους ρόλους, τα σκηνικά, την κίνηση, τη μουσική και φυσικά τη σκηνοθεσία, όλα δουλεμένα ξεχωριστά και μαζί. Η ξεκάθαρη μη απόπειρα για μια απλή απόδοση της πιο γνωστής ταινίας με τη Μελίνα Μερκούρη αλλά ο σεβασμός στο έργο του Καμπανέλλη  και η ξεκάθαρη επιμονή ανάδειξης της αλήθειας του, μιας αλήθειας επίκαιρης και στο σήμερα . Η πολύ ουσιαστική παρουσία της μουσικής επί σκηνής με το ακκορντεόν, αλλά και η επιλογή της μουσικής όχι στα στενά πλαίσια του έργου ή της αντίστοιχης μουσικής του Μάνου Χατζιδάκη για την ταινία αλλά και με άλλα θέματα (δε μπορεί κανείς να μην επισημάνει τη μουσική από το πολύ εύστοχο "τραγούδι της λίμνης" της Ελένης Καραϊνδρου αλλά και άλλων τραγουδιών κατά τη διάρκεια της παράστασης).

Ίσως εξίσου αν όχι πιο σημαντικό, σίγουρα επακόλουθο της φροντίδας, είναι η πρόσκληση. Η πρόσκληση για να παρακολουθήσουμε την παράσταση, να γίνουμε μέρος της, να μπούμε στο νόημα της, στη θέση των ρόλων και του δράματός τους, να ταυτιστούμε και να σκεφτούμε. Πρόσκληση σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που γέμισαν και τις δύο μέρες την αίθουσα "Μελίνα Μερκούρη" να αγκαλιάσουν την παράσταση, τις λεπτομέρειές της και το νόημα της. Αυτό άλλωστε είναι και το νόημα του θεάτρου, να "ανακατεύει" τις τέχνες, τα συναισθήματα και όλους τους εμπλεκόμενους μέσα από αυτή τη συνάντηση, από αυτό το μαζί, να μας ξεδιψάει και να μένει αξέχαστο στην ψυχή μας, ειδικά σε μια εποχή που εύκολα η τέχνη  μαζί με όλα τα υπόλοιπα εργαλειοποιείται, γίνεται μέρος συναλλαγών ή αναμασάται τυφλά με βάση αυτές.

Χωρίς υπερβολές, τόσο το έργο όσο και η παράσταση άγγιξε το μέσα μας, μας πείραξε και ευχαριστούμε πολύ γι αυτό. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω άλλωστε,  ο Καμπανέλλης δε μιλάει στην πραγματικότητα μόνο για τον έρωτα ή μόνο για το φύλλο, παρά για την ελευθερία της ύπαρξης, την αποδοχή  και τα πραγματικά συναισθήματα μετά από αυτή, ζητήματα που όλα ανεξαίρετα αμφισβητούνται μέχρι και σήμερα, είτε αυτό αφορά τα φύλα, είτε αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις γενικότερα, είτε αφορά τελικά και στην ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, ή  για να το πούμε καλύτερα στο δικαίωμα σε αυτή.