Ο λόφος της Παπούρας, στο Καστέλι Πεδιάδας, φιλοξενεί ένα αρχαιολογικό μνημείο χωρίς γνωστό ανάλογο στον αιγαιακό χώρο: μια κυκλική κατασκευή, με σύνθετη αρχιτεκτονική οργάνωση, που η χρήση της τοποθετείται από την τελευταία προανακτορική περίοδο και έπειτα. Η επιστημονική κοινότητα δεν είναι ακόμη σε θέση να αποφανθεί με σαφήνεια για τη φύση και τη λειτουργία του. Η αποσαφήνιση αυτή θα απαιτήσει χρόνια μελέτης, συστηματικής δημοσίευσης και διεπιστημονικού διαλόγου – όπως συμβαίνει διεθνώς για μνημεία τέτοιας αρχαιολογικής βαρύτητας. Κι όμως, το μνημείο αυτό απειλείται άμεσα. Η κυβέρνηση προωθεί την εγκατάσταση ραντάρ πολιτικής αεροπορίας εντός του μνημειακού χώρου και του φυσικού ιστορικού τοπίου του, αγνοώντας την ιδιαίτερη σημασία του και παρακάμπτοντας κατάφωρα τις διεθνείς συνθήκες και το ισχύον νομικό πλαίσιο.

»Σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο 4858/2021, η αξιολόγηση της αρχαιολογικής σημασίας ενός χώρου προηγείται οποιασδήποτε τεχνικής ή περιβαλλοντικής μελέτης. Το ίδιο πνεύμα διαπνέει το άρθρο 24 του Συντάγματος, που κατοχυρώνει την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ως θεμελιώδη υποχρέωση του κράτους. Επιπλέον, διεθνείς συμβάσεις, όπως η Σύμβαση της Γρανάδας και η Σύμβαση του Faro (αν και μη κυρωμένη από την Ελλάδα), επιβάλλουν τη διατήρηση της σχέσης των μνημείων με το περιβάλλον τους και τη συμμετοχή της κοινωνίας στις αποφάσεις. Παρ’ όλα αυτά, η Υπουργός Πολιτισμού προανήγγειλε δημόσια την εγκατάσταση του ραντάρ, πριν ακόμη συνεδριάσει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) ένα συμβούλιο διορισμένο απ’ την υπουργό – δημιουργώντας τετελεσμένα χωρίς θεσμική νομιμοποίηση.

»Η επέμβαση αυτή δεν απειλεί μόνο την ακεραιότητα και την οντολογία του μνημειακού συνόλου, αλλά ακυρώνει κάθε δυνατότητα μελλοντικής ανάδειξής του, ανατρέποντας παράλληλα την ιστορική χρήση γης και την ιστορική σχέση (χιλιάδων ετών) του μνημειακού συνόλου με την κοινωνία.

»Η Παπούρα δεν είναι απλώς ένα ακόμη μνημείο που απειλείται ή ανατρέπεται. Λόγω της εμβληματικής της σημασίας και της κλίμακας του έργου που την απειλεί, η υπόθεση αυτή έχει χαρακτήρα υποδειγματικό. Δεν ζητούμε την εξαίρεση ενός μνημείου από τη μοίρα που έχουν ήδη γνωρίσει τόσα άλλα. Ζητούμε να μπει ένα όριο. Αν ούτε η Παπούρα μπορεί να προστατευθεί, τότε κανένα μνημείο δεν είναι ασφαλές και στην ουσία δεν υπάρχει πολιτική προστασίας της κληρονομιάς. Ο αγώνας αυτός είναι αγώνας ήθους και αρχής: για την εφαρμογή της νομιμότητας, τη διαφάνεια και την επιστημονική ευθύνη. Και ίσως να δημιουργηθεί ένα δεδικασμένο που θα αποτρέπει παρόμοιες αποφάσεις στο μέλλον.

»Ζητούμε:

»Την μη εγκατάσταση ραντάρ στον λόφο της Παπούρας.

»Την πλήρη προστασία του μνημειακού συνόλου που ταυτίζεται με το φυσικό ιστορικό τοπίο της Παπούρας.

»Τη διασφάλιση μιας συστηματικής επιστημονικής έρευνας, της διαφάνειας και της τήρησης της διεθνούς νομιμότητας.

»Η Παπούρα δεν χαρίζεται. Ούτε στο ραντάρ, ούτε στην αυθαιρεσία. Υπογράφουμε για να σωθεί – πριν να είναι αργά».

Όλοι και όλες στο Περιφερειακό Συμβούλιο – Παρασκευή 25/7, ώρα 12:00 – Ξενοδοχείο ATLANTIS (Ηράκλειο)