Από την εξαιρετική Κρητική Δισκογραφία. Επιμέλεια Θεμιστοκλής Παντελόπουλος. Ευχαριστούμε!

Ο Ευστράτιος Καλογερίδης (1883-1960) ηχογράφησε 16 κομμάτια σε τρεις δόσεις: 4 κομμάτια το 1926 (43 ετών), 8 κομμάτια το 1938 (55 ετών), 4 κομμάτια το 1952 (69 ετών). Σε όλες τις ηχογραφήσεις βιολί παίζει ο ίδιος ο Καλογερίδης. Σε κάποιες παίζει δεύτερο βιολί ο αδελφός του, Ευάγγελος Καλογερίδης. Υπάρχει η φήμη ότι σε κάποιες από τις ηχογραφήσεις παίζει πιάνο ο αρχιμουσικός και μαέστρος Σπύρος Περιστέρης. Τα κομμάτια είναι διασκευές και επεξεργασίες του Καλογερίδη πάνω σε παραδοσιακές κρητικές μελωδίες, ως επί το πλείστον σητειακές. Πριν από τους τίτλους αναγράφεται ο αριθμός μήτρας της εκάστοτε ηχογράφησης. Όπου δεν αναγράφεται όνομα τραγουδιστή, το κομμάτι είναι οργανικό. Οι 2 από τους 4 δίσκους του 1938 κυκλοφόρησαν και στις ΗΠΑ, με την ετικέτα της Decca. Το 1968 επανεκδόθηκαν σε 45άρια με την ετικέτα της Parlophone 2 από τα 4 78άρια του 1938 και τα 2 78άρια του 1952, όπου στις ετικέτες αναγράφεται λαούτο αντί για κιθάρα. Φυσικά στις ηχογραφήσεις υπάρχει κιθάρα και όχι λαούτο.

Μου κάνει εντύπωση που έχει παραληφθεί μία μήτρα (GO 4661) από τις ηχογραφήσεις του 1952. Στους καταλόγους ο αριθμός αυτός δεν υπάρχει καθόλου. Ο Καλογερίδης ήταν, από ό,τι φαίνεται, πολύ οργανωμένος και συγκεκριμένος, οπότε αποκλείω την πιθανότητα να υπάρχει κάποια ανέκδοτη μήτρα της Parlophone ή της Odeon με άλλο κομμάτι του. Ίσως πρόκειται για εκτέλεση του Ερωτόκριτου που απορρίφθηκε, αν και συνήθως, όπου υπήρχε και δεύτερη εκτέλεση, αναγραφόταν I ή II δίπλα από τον αριθμό μήτρας για να προσδιοριστεί η εκτέλεση.

Ό Καλογερίδης, ενώ συνέθετε, επεξεργαζόταν, διασκεύαζε και αποτύπωνε στο χαρτί τη μουσική της Κρήτης από τα 22 του χρόνια, έπρεπε να περάσουν ακόμα άλλα τόσα περίπου για να αρχίσει να ηχογραφεί. Επιλογή του; Ίσως όχι και τόσο, αφού μέχρι και το 1924 για να ηχογραφήσει κάποιος που κατοικούσε στην Ελλάδα, θα έπρεπε να ταξιδέψει εκτός συνόρων. Πάντως, όταν πια ξεκίνησαν να γίνονται οι ηχογραφήσεις στην Αθήνα, ο Καλογερίδης το πήρε πολύ σοβαρά και έκανε πολύ συγκεκριμένες επισκέψεις, σε καίριες στιγμές, ηχογραφώντας αυτά που θεώρησε πιο σωστό να αποτυπωθούν σε δίσκους, σχεδόν με ψυχαναγκαστική επιμέλεια.

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ / ΔΙΣΚΟΙ ΤΟΥ 1926

Odeon - GA 1158
GO 243 ΣΗΤΕΙΑΚΟΣ (ΧΟΡΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ)
www.youtube.com/watch?v=2QjKjUrEkFY
GO 244 ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΙΚΟΣ (ΧΟΡΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ)
www.youtube.com/watch?v=hqnUG7WCQ14

Odeon - GA 1159
GO 245 ΚΟΝΔΥΛΙΕΣ (ΧΟΡΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ)
www.youtube.com/watch?v=zLJ-gSIbm_o
GO 246 ΑΝΑΜΕΙΚΤΟΣ ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΚΟΣ (ΧΟΡΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ)
www.youtube.com/watch?v=Eca3ldxDe7s

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ / ΔΙΣΚΟΙ ΤΟΥ 1938

Odeon - GA 7151
Έκδοση στις ΗΠΑ : Decca - DE 31101
GO 3117 ΟΙ ΚΑΝΤΑΔΟΡΟΙ (Τραγούδι: Αδελφές Παπαδάκη)
www.youtube.com/watch?v=8VIlqKa3Izk
GO 3124 ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΙΚΕΣ ΚΟΝΔΥΛΙΕΣ
www.youtube.com/watch?v=34xcentM_sU

Odeon - GA 7166
Επανέκδοση του 1968 στις 45 στροφές : Parlophone - GDSP 3274
GO 3118 ΚΡΗΤΙΚΗ ΝΥΚΤΩΔΙΑ (Τραγούδι: Αδελφές Παπαδάκη)
www.youtube.com/watch?v=N_CLzxvZ2Fc
GO 3121 ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ (ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΦΑ ΜΑΤΖΟΡΕ)
www.youtube.com/watch?v=YumeV97hGgY

Parlophone - B 74012
Επανέκδοση του 1968 στις 45 στροφές : Parlophone - GDSP 3275
GO 3119 ΝΕΟΣ ΠΕΝΤΟΖΑΛΗΣ (ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΝΤΟ ΜΑΤΖΟΡΕ)
www.youtube.com/watch?v=7HkGAP-SpQQ
GO 3120 ΑΝΑΜΙΚΤΟΣ ΣΗΤΕΙΑΚΟΣ – ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΙΚΟΣ
www.youtube.com/watch?v=aCkNwVBcBpY

Parlophone - B 21979
Έκδοση στις ΗΠΑ : Decca - DE 35013
GO 3122 ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΑΝΑΜΙΚΤΕΣ ΜΕ ΑΣΚΟΜΑΔΟΥΡΑ
www.youtube.com/watch?v=j3y0pICI5I4
GO 3123 ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ (ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΛΑ ΜΙΝΟΡΕ)
www.youtube.com/watch?v=4_zqWoxX0qA

ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ / ΔΙΣΚΟΙ ΤΟΥ 1952

Parlophone - B 74257
Επανέκδοση του 1968 στις 45 στροφές : Parlophone - GDSP 3272
GO 4658 ΣΤΕΙΑΚΟΠΟΥΛΑ (ΚΟΝΔΥΛΙΕΣ) (Τραγούδι: Στέλλα Αντωνίου, Α. Κνώσιος)
www.youtube.com/watch?v=cVDmtPVFwCE
GO 4662 ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ (Τραγούδι: Στέλλα Αντωνίου)
www.youtube.com/watch?v=32mqjKlFRrA

Odeon - GA 7696
Επανέκδοση του 1968 στις 45 στροφές : Parlophone - GDSP 3273
GO 4659 ΜΕΡΑΜΠΕΛΙΩΤΕΣ ΞΕΝΥΧΤΗΔΕΣ (ΚΟΝΔΥΛΙΕΣ) (Τραγούδι: Στέλλα Αντωνίου)
www.youtube.com/watch?v=DnOB66Ld7FI
GO 4660 ΝΕΟΣ ΠΗΔΗΧΤΟΣ ΧΟΡΟΣ
www.youtube.com/watch?v=XyN0nbP_UU0

Βρείτε όλες τις ηχογραφήσεις τακτοποιημένες κατά χρονολογική σειρά διεξαγωγής σε playlist
Στο YouTube : www.youtube.com/playlist?list=PLkV-9LPFKJud-Qonk2K97NwzRcufGTAkD
Στο Spotify : open.spotify.com/playlist/5ahUCE4jlDecb584aTXcHX

Υπάρχει το σημαντικό βιβλίο Κρητική Μουσική (1) Ευστρατίου Εμμ. Καλογερίδου (Δήμος Ηρακλείου, 1985), με βιογραφικά στοιχεία και παρτιτούρες από 26 κομμάτια, διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών «Ανέμη», στον σύνδεσμο [anemi.lib.uoc.gr/search/?stored_cclquery=creator%3D%28Καλογερίδης%2C+Ευστράτιος+Εμμ.%2C%29&display_mode=detail].

Τις ηχογραφήσεις 78 στροφών του Καλογερίδη συμπληρώνουν όμορφα και δύο δημοσιευμένες καταγραφές: α) Στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας το 1949 από τον Σίμωνα Καρά (www.youtube.com/watch?v=FhpmKhHayL4) και β) Στο Ηράκλειο το 1953 από τον James Notopoulos (www.youtube.com/watch?v=KyFf6a3GNBo).

Καταγραφή και επιμέλεια : Θεμιστοκλής Παντελόπουλος (2021)
Τελευταία ενημέρωση: 21 Οκτωβρίου 2021