συνέντευξη στην Ηλέκτρα Γκούνη για το enfo.gr το 2012

 Όταν ζεις μόνιμα στο Εδιμβούργο και δεν εργάζεσαι ως δημοσιογράφος, το τελευταίο πράγμα που περιμένεις είναι να βρεθείς ανήμερα της Πρωταπριλιάς να παίρνεις συνέντευξη από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Και όμως, δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα.

Μιλήσαμε για πολλά πράγματα. Πολλά “επίσημα” για τη συνέντευξη και άλλα τόσα ανεπίσημα - από το πώς βιώνει σήμερα την κατάσταση στην Ελλάδα μέχρι τη μουσική, την οικογένεια και τα ταξίδια του. Όλα όσα πίστευα για αυτόν βγήκαν αληθινά. Ευγενής, πράος, πανέξυπνος και ανάβλυζε δημιουργικότητα. Είχε ακόμα το αθώο βλέμμα ενός παιδιού και όταν γελούσε έλαμπαν τα μάτια του. Ήξερε πολύ καλά με τι δώρο τον έχει ευλογήσει ο όποιος Θεός και μου έδινε την αίσθηση πώς κάθε στιγμή έψαχνε την έμπνευση, πως όλα στο τέλος για αυτόν ήταν μουσική και στίχοι...

Ποια είναι για σένα η πραγματική αιτία της οικονομικής κρίσης;

Η αίσθηση της προσωρινότητας. Σαν να μην πρόκειται να ζήσεις ανάμεσα στους ίδιους ανθρώπους ή να συνεργαστείς μαζί τους στο μέλλον. Όλες οι δουλειές γίνονταν πάντα με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον. Ο καθένας προσπαθούσε να αρπάξει όσο πιο πολλά μπορούσε από τον άλλον, ακόμα και αν εν γνώσει του τον ζημίωνε. Στη δική μου δουλειά για παράδειγμα, κάνεις μια συναυλία και προσπαθείς να βγάλεις όσο το δυνατόν περισσότερα ακόμα και αν γνωρίζεις πως ο διοργανωτής μπορεί να μπαίνει μέσα... Η αίσθηση της προσωρινότητας - από τις επαγγελματικές σχέσεις μέχρι τον τρόπο που διαμορφώσαμε τις πόλεις και το περιβάλλον μας. Όλα με τρόπο βιαστικό και άσχημο - έγιναν με την αίσθηση ότι δεν θα διαρκέσουν. Η αδιαφορία για το αύριο και η λογική της αρπαχτής είναι βασικές αιτίες της κρίσης.

Μια γενικότερη έλλειψη πολιτισμού, δηλαδή.

Βέβαια, η έλλειψη πολιτισμού και αισθητικής είναι και έλλειψη ηθικής. Πάνε μαζί αυτά τα δυο.

 Όταν ζεις μόνιμα στο Εδιμβούργο και δεν εργάζεσαι ως δημοσιογράφος, το τελευταίο πράγμα που περιμένεις είναι να βρεθείς ανήμερα της Πρωταπριλιάς να παίρνεις συνέντευξη από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Και όμως, δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα.

Μιλήσαμε για πολλά πράγματα. Πολλά “επίσημα” για τη συνέντευξη και άλλα τόσα ανεπίσημα - από το πώς βιώνει σήμερα την κατάσταση στην Ελλάδα μέχρι τη μουσική, την οικογένεια και τα ταξίδια του. Όλα όσα πίστευα για αυτόν βγήκαν αληθινά. Ευγενής, πράος, πανέξυπνος και ανάβλυζε δημιουργικότητα. Είχε ακόμα το αθώο βλέμμα ενός παιδιού και όταν γελούσε έλαμπαν τα μάτια του. Ήξερε πολύ καλά με τι δώρο τον έχει ευλογήσει ο όποιος Θεός και μου έδινε την αίσθηση πώς κάθε στιγμή έψαχνε την έμπνευση, πως όλα στο τέλος για αυτόν ήταν μουσική και στίχοι...

Ποια είναι για σένα η πραγματική αιτία της οικονομικής κρίσης;

Η αίσθηση της προσωρινότητας. Σαν να μην πρόκειται να ζήσεις ανάμεσα στους ίδιους ανθρώπους ή να συνεργαστείς μαζί τους στο μέλλον. Όλες οι δουλειές γίνονταν πάντα με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον. Ο καθένας προσπαθούσε να αρπάξει όσο πιο πολλά μπορούσε από τον άλλον, ακόμα και αν εν γνώσει του τον ζημίωνε. Στη δική μου δουλειά για παράδειγμα, κάνεις μια συναυλία και προσπαθείς να βγάλεις όσο το δυνατόν περισσότερα ακόμα και αν γνωρίζεις πως ο διοργανωτής μπορεί να μπαίνει μέσα... Η αίσθηση της προσωρινότητας - από τις επαγγελματικές σχέσεις μέχρι τον τρόπο που διαμορφώσαμε τις πόλεις και το περιβάλλον μας. Όλα με τρόπο βιαστικό και άσχημο - έγιναν με την αίσθηση ότι δεν θα διαρκέσουν. Η αδιαφορία για το αύριο και η λογική της αρπαχτής είναι βασικές αιτίες της κρίσης.

Μια γενικότερη έλλειψη πολιτισμού, δηλαδή.

Βέβαια, η έλλειψη πολιτισμού και αισθητικής είναι και έλλειψη ηθικής. Πάνε μαζί αυτά τα δυο.

Όταν ζεις μόνιμα στο Εδιμβούργο και δεν εργάζεσαι ως δημοσιογράφος, το τελευταίο πράγμα που περιμένεις είναι να βρεθείς ανήμερα της Πρωταπριλιάς να παίρνεις συνέντευξη από τον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Και όμως, δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα.

Μιλήσαμε για πολλά πράγματα. Πολλά “επίσημα” για τη συνέντευξη και άλλα τόσα ανεπίσημα - από το πώς βιώνει σήμερα την κατάσταση στην Ελλάδα μέχρι τη μουσική, την οικογένεια και τα ταξίδια του. Όλα όσα πίστευα για αυτόν βγήκαν αληθινά. Ευγενής, πράος, πανέξυπνος και ανάβλυζε δημιουργικότητα. Είχε ακόμα το αθώο βλέμμα ενός παιδιού και όταν γελούσε έλαμπαν τα μάτια του. Ήξερε πολύ καλά με τι δώρο τον έχει ευλογήσει ο όποιος Θεός και μου έδινε την αίσθηση πώς κάθε στιγμή έψαχνε την έμπνευση, πως όλα στο τέλος για αυτόν ήταν μουσική και στίχοι...

Ποια είναι για σένα η πραγματική αιτία της οικονομικής κρίσης;

Η αίσθηση της προσωρινότητας. Σαν να μην πρόκειται να ζήσεις ανάμεσα στους ίδιους ανθρώπους ή να συνεργαστείς μαζί τους στο μέλλον. Όλες οι δουλειές γίνονταν πάντα με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον. Ο καθένας προσπαθούσε να αρπάξει όσο πιο πολλά μπορούσε από τον άλλον, ακόμα και αν εν γνώσει του τον ζημίωνε. Στη δική μου δουλειά για παράδειγμα, κάνεις μια συναυλία και προσπαθείς να βγάλεις όσο το δυνατόν περισσότερα ακόμα και αν γνωρίζεις πως ο διοργανωτής μπορεί να μπαίνει μέσα... Η αίσθηση της προσωρινότητας - από τις επαγγελματικές σχέσεις μέχρι τον τρόπο που διαμορφώσαμε τις πόλεις και το περιβάλλον μας. Όλα με τρόπο βιαστικό και άσχημο - έγιναν με την αίσθηση ότι δεν θα διαρκέσουν. Η αδιαφορία για το αύριο και η λογική της αρπαχτής είναι βασικές αιτίες της κρίσης.

Μια γενικότερη έλλειψη πολιτισμού, δηλαδή.

Βέβαια, η έλλειψη πολιτισμού και αισθητικής είναι και έλλειψη ηθικής. Πάνε μαζί αυτά τα δυο.

Το κείμενο "we blame you", που αναρτήθηκε στο site σου, σχολιάστηκε έντονα στο διαδίκτυο.

Αναδημοσιεύτηκε πολύ και του αλλάξαν τίτλους, το έκοψαν, το έραψαν, ο καθένας όπως τον βόλευε... Τρόμαξα λίγο για να είμαι ειλικρινής. Τρόμαξα για το πώς μπορεί ένα κείμενο -το οποίο δεν λέει τίποτα καινούργιο- να τύχει τόσων αναγνώσεων. Αυτό δείχνει πολλά για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα...

Το κείμενο έβγαλε ένα άχτι προς τους ξένους. Ταυτόχρονα είχε και ένα είδος αυτοκριτικής μέσα του που δικαιολογούσε αυτό το άχτι, χωρίς να το κάνει να φαίνεται ξενοφοβικό. Πρόχειρο κείμενο, το έγραψα έτσι όπως γράφω τα νέα στο site μου κάθε 2-3 μήνες. Ήταν οι σκέψεις μου ουσιαστικά, ήταν ένας εσωτερικός μονόλογος, ένας φαντασιακός διάλογος και η διαδικασία της σκέψης μου για το πώς θα μπορούσα να απαντήσω σε κάποιον Βρετανό ο οποίος κατηγορεί σήμερα την Ελλάδα για τα δικά του παθήματα.

Εγώ, σε ένα δεύτερο επίπεδο, διάβασα έναν θυμό, τον οποίο βγάζουμε κυρίως προς τους εαυτούς μας. Καιρός δεν ήταν;

Πρέπει οπωσδήποτε να βγάλουμε τον θυμό από τον εαυτό μας. Σερνόμαστε αυτή τη στιγμή από τη μια υπογραφή στην άλλη, από το ένα μνημόνιο στο άλλο... Ανήμποροι, ανέτοιμοι, χωρίς καμία δύναμη στα χέρια μας, μη έχοντας φροντίσει τόσα χρόνια να θωρακίσουμε τον εαυτό μας και την κοινωνία μας. Όλο αυτό επηρεάζει άμεσα όχι μόνο τις δικές μας ζωές, αλλά και τις ζωές των επόμενων γενεών. Θεωρούμε πως έχουμε δημοκρατία μόνο και μόνο επειδή ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια ενώ ουσιαστικά δεν υπάρχουν οι δομές ώστε ο πολίτης να λαμβάνει μέρος στις αποφάσεις και να εκφράζει ιδέες.

Επιτρέψαμε στους εαυτούς μας να ζούμε μέσα σε ένα κράτος εχθρό. Και τα ανεχτήκαμε όλα αυτά - μάλλον όχι μόνο τα ανεχτήκαμε, αλλά τα συντηρήσαμε λειτουργώντας με την αίσθηση προσωρινότητας που λέγαμε πριν. Να βολευτούμε για σήμερα και αύριο βλέπουμε. Ίσως λοιπόν πρέπει να είμαστε και θυμωμένοι με τους εαυτούς μας. Αυτό δεν είναι ένα φαινόμενο καθαρά ελληνικό βέβαια.

Παίρναμε τα ψίχουλα που πέφτανε από το τραπέζι και ήμασταν ευχαριστημένοι. Δεν θα έπρεπε. Οι Έλληνες έζησαν άσχημα τις τελευταίες δεκαετίες, ένα επίπεδο ζωής τραγικά χαμηλό. Αν πας στη Λατινική Αμερική, που υποτίθεται ότι τα πράγματα είναι χειρότερα, δεν θεωρείς ότι το επίπεδο ζωής είναι χαμηλότερο. Εκεί είναι συμφιλιωμένοι οι άνθρωποι με αυτό, λειτουργούν μέσα από αυτό, είναι δημιουργικοί, χαμογελάνε, γεννάνε και μεγαλώνουν τα παιδιά τους... Εμείς δεν θα το καταφέρουμε ποτέ. Αυτό που έχουμε καταφέρει είναι να έχουμε καταθλιπτικά παιδιά και νευρωτικούς γονείς.

Υπάρχει άλλος τρόπος; Αναφέρεις μέσα στο κείμενο: "Η υποχρέωση μας σήμερα είναι να πολεμάμε για τα παιδιά σου. Και η δική σου υποχρέωση είναι να παλέψεις για τα δικά μας". Έχουμε καταντήσει να πιστεύουμε ότι αυτό είναι ουτοπικό.

Με εκνευρίζει λίγο η απαξίωση κάθε ωραίας και ευγενούς σκέψης αποκαλώντας την αμέσως ουτοπική. Μόνο μέσα από το όνειρο μπορείς να πας σε κάτι καλύτερο και ας μην φτάσεις στο όνειρο τελικά. Μόνο το ανέφικτο μπορείς να ονειρευτείς. Αυτό που πραγματικά πρέπει να πιστέψεις στα τρίσβαθα σου είναι το ανέφικτο. Λοιπόν, εκεί είναι ο στόχος. Τώρα πόσο κοντά σε αυτό θα φτάσει κάποιος, αυτό είναι μια άλλη ιστορία, αλλά τουλάχιστον η διαδρομή πρέπει να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και ας μην φτάσεις ποτέ. Να κάνεις όμως μια διαδρομή χωρίς ουσία, προς μια κατεύθυνση, μεσοβέζικη, που να μην πλησιάζει καν αυτό το οποίο ονειρευόσουν, δεν νομίζω ότι έχει και κανένα νόημα.

Να ξαναβρούμε δηλαδή τον χαμένο μας ρομαντισμό;

Δεν είναι θέμα ρομαντισμού. Δεν είμαι ρομαντικός τύπος. Δεν το λέω ρομαντικά, το λέω πολύ χειροπιαστά, πολύ συγκεκριμένα και πολύ πραγματικά. Η κατεύθυνση μας πρέπει να είναι το άπιαστο, το ανέφικτο. Να καταλάβουμε ότι είμαστε μέρος ενός συνόλου μεγαλύτερου από τον εαυτό μας και να καταλάβουν και οι ξένοι ότι χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή ένωση των ανθρώπων - να μην πω των λαών γιατί ακούγεται πολύ... κάπως. Μια ένωση ανθρώπων και όχι μια ένωση αγορών, funds και τραπεζών. Αυτή υπάρχει έτσι και αλλιώς, είναι παγκόσμια και δεν μπορούμε να παρέμβουμε. Αλλά η δική μας δουλειά, ως πολίτες και ως άνθρωποι, είναι να δουλέψουμε προς μια ένωση ανθρώπων και να δούμε πώς μπορούμε να συνεννοηθούμε. Όταν ακούς τον κάθε ξένο να κατηγορεί συνολικά τους Έλληνες σε πιάνει μια απελπισία. Όχι γιατί προσβάλλεσαι σαν Έλληνας -τα ξέρουμε τα κουσούρια μας και έχουμε υποφέρει από αυτά πολύ περισσότερο από όσο νομίζουν- αλλά γιατί βλέπεις ότι η ανθρωπότητα δεν προχωράει καθόλου, δηλαδή οι τύποι με τα κόκκινα μπλουζάκια ρίχνουν το φταίξιμο σε αυτούς με τα γαλάζια. Και αυτοί με τα γαλάζια μπλουζάκια αύριο θα το ρίξουν σε αυτούς με τα πορτοκαλί και πάει λέγοντας... Δεν βγαίνει κάτι καινούργιο από αυτή τη διαδικασία.

Η νέα τεχνολογία θα βοηθούσε σε αυτήν την ένωση των ανθρώπων;

Η νέα τεχνολογία φέρνει ανθρώπους πιο κοντά, αλλά όχι αρκετά κοντά. Μπορεί να σου μεταδώσει την πληροφορία, αλλά όχι το συναίσθημα. Αυτή είναι μια άλλη διαδικασία, την οποία δεν πρέπει να αφήσουμε να ατροφήσει, γιατί έτσι γινόμαστε εμείς ατροφικοί. Μοιραζόμαστε πληροφορίες πια. Δεν μοιραζόμαστε βλέμματα, μια συγκίνηση ουσιαστική, πραγματική, ένα άγγιγμα στο χέρι, κάτι. Και αυτό όσο χάνεται κάνει μεγάλη ζημιά. Δεν βοηθάει τον κόσμο να γίνει καλύτερος. Είναι ωραίο που υπάρχει τεχνολογία, αλλά εμείς πρέπει να επιμείνουμε στην ουσιαστική ανθρώπινη επαφή.

Το Internet άλλαξε πολύ και τον τρόπο που διατίθεται η μουσική σήμερα.

Δεν είναι απαραίτητα καλό ή κακό αυτό, απλά έτσι είναι σήμερα. Ένα παιδί μπορεί να έχει στο iPod 20.000 τραγούδια και να μην αγαπάει κανένα από αυτά. Εγώ έπρεπε να αντιγράφω κασέτες από τα βινύλια των φίλων μου όταν ήμουν μικρός, γιατί δεν είχαμε τα χρήματα να αγοράζουμε όλους τους δίσκους που θέλαμε. Με χίλια ζόρια έψαχνα να βρω κάτι, να ακούσω κάτι, δεν υπήρχε πρόσβαση και για αυτό δεν έγινα ποτέ φανατικός ακροατής ενός συγκροτήματος. Αν τύχαινε και είχα τον τάδε δίσκο που μ' άρεσε, συνδεόμουν συγκεκριμένα με το δίσκο αυτό. Και ακόμα έτσι είμαι. Αγαπάω τον τάδε δίσκο από το τάδε συγκρότημα, τον τάδε δίσκο από τον τάδε τραγουδοποιό... Έβρισκα πράγματα να αγαπήσω - ένας δίσκος μπορούσε να γίνει το τοπίο μέσα στο οποίο ζούσα για 6 μήνες. Τώρα δεν μπορεί να γίνει αυτό.

Κλεινόμουν στο δωμάτιο και άκουγα μουσική. Είναι μια διαδικασία που την κάνω όλο και πιο αραιά, αλλά νομίζω πως είμαι από τους λίγους πλέον που εξακολουθούν να βιώνουν τη μουσική με αυτό τον τρόπο. Οι περισσότεροι βάζουν μουσική και μιλάνε ταυτόχρονα στο τηλέφωνο, κάποιοι έχουν τη μουσική και την τηλεόραση μαζί... Έχει γίνει η μουσική μια άχαρη συνοδεία της καθημερινότητας. Μπαίνεις σε ένα ταξί και υποχρεωτικά ακούς αυτό που ακούει ο ταξιτζής. Πας σε ένα σούπερ μάρκετ και ακούς τη βλακεία που έχει αποφασίσει ο υπεύθυνος του καταστήματος. Έχει απαξιωθεί πολύ και έχει συμβάλει και η δισκογραφία σε αυτό.

Η φύση της μουσικής είναι άυλη και, θέλω έτσι για να το βλέπω λίγο θετικά, ίσως η επιστροφή της μουσικής στο διαδικτυακό χάος να είναι και μια επιστροφή στο άυλο της υπόστασης της.

H συζήτηση για την πειρατεία έχει αναζωπυρωθεί μετά και το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της που συζητείται στις ΗΠΑ. Ποια η θέση σου;

Για τους καλλιτέχνες που έχουν ένα εμπορικό αντίκρισμα, δεν είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει. Μπορούν δηλαδή να ζήσουν αξιοπρεπώς χωρίς να στερούνται ιδιαίτερα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι με τους μουσικούς που τόσα χρόνια ούτως ή άλλως την έβγαζαν δύσκολα. Σήμερα δεν πληρώνεται καθόλου ένας νέος μουσικός. Τι κάνει; Γίνεται κούριερ, κάνει delivery, μελετάει λιγότερο, απαξιώνει ο ίδιος τον εαυτό του και την τέχνη του και τελικά χάνει το κουράγιο και την όρεξη του.

Μπορεί η νομοθεσία να έχει τα θετικά της για μουσικούς, ηχολήπτες και άλλους εργαζόμενους του χώρου, αλλά δεν γίνεται για αυτούς. Γίνεται γιατί χάνουν τεράστια κέρδη οι μεγάλες εταιρίες. Άλλη η πρόφαση και άλλη η ουσία. Όπως σου είπα έγραφα κασέτες όταν ήμουν μικρός γιατί δεν μπορούσα να αγοράσω όλα τα βινύλια που επιθυμούσα - και αυτό πειρατεία ήταν. Αν δεν το έκανα όμως δεν θα είχα ακούσει ούτε τη μισή μουσική από όση έχω ακούσει στη ζωή μου και σίγουρα δεν θα έκανα αυτό που κάνω σήμερα - θα ήμουν κάποιος άλλος. Μπορεί να ήμουν κάτι καλύτερο, δεν ξέρει κανείς, αλλά δεν θα ήμουν αυτό που είμαι τώρα.

Σε ένα παιδί λοιπόν που δεν έχει χρήματα να πάρει το δίσκο μου και θέλει να τον ακούσει, δεν μπορώ να πω "όχι μη τον αντιγράφεις" ή "μη τον κατεβάσεις από το ίντερνετ". Τα CD ήταν και είναι πανάκριβα στην Ελλάδα. Φτάνουν να φορολογούνται σαν είδος πολυτελείας, σε αντίθεση για παράδειγμα με τα βιβλία. Τα βιβλία θεωρούνται πνευματικό προϊόν, ενώ η μουσική και τα τραγούδια όχι γιατί έχουμε μάθει να τα συνδέουμε απαραίτητα με τη διασκέδαση...

Ο καλλιτέχνης ωστόσο δεν ανδρώνεται και μέσα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει;

Όταν τα παρατάς επειδή αντιμετωπίζεις ένα εχθρικό περιβάλλον, είναι τραγικό. Δεν είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής, ποιος δηλαδή πραγματικά αξίζει και ποιος όχι. Ένα αξιοκρατικό περιβάλλον το όποιο θα προστάτευε τον καλλιτέχνη θα ήταν ιδανικό ώστε να μετρά η αξία και όχι οι γνωριμίες. Όπως όταν το κράτος της Φινλανδίας για παράδειγμα έδινε σύνταξη στον Sibelius πριν κλείσει τα 30 του χρόνια, ώστε να μην έχει καμία οικονομική έγνοια, αλλά να κάθεται απλώς να δημιουργεί. Σήμερα όλος ο κόσμος γνωρίζει τη Φιλανδία εξαιτίας του Sibelius. Επένδυσε στους ανθρώπους της. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, κάποιοι θα αποτύχουν και δεν θα καταφέρουν ποτέ να κάνουν αυτό που ονειρεύονταν, αλλά τουλάχιστον ο λόγος δεν θα είναι ότι κάποιος τους στέρησε την ευκαιρία.

Υπάρχει στην τέχνη συνταγή επιτυχίας;

Η ζωή δεν έχει κανόνες. Δεν υπάρχει μία συνταγή με την οποία πετυχαίνεις και μια άλλη που σε οδηγεί στην αποτυχία. Άλλοι τα κατάφεραν μέσα από συνθήκες τραγικές και παρήγαγαν ένα έργο τεράστιο. Άλλος δεν έχει κανένα πρόβλημα στη ζωή του, έχει όλα τα χρήματα και τις ευκολίες και παρόλα αυτά δεν καταφέρνει να μας αφήσει τίποτα φεύγοντας από αυτό τον κόσμο. Δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές και κανόνες.

Ποιος είναι ο ρόλος που παίζει η τύχη στην επαγγελματική επιτυχία ενός ανθρώπου;

Δεν πιστεύω στην τύχη ως μοίρα, ότι δηλαδή είναι γραφτό στον άνθρωπο να κάνει αυτό και να μην κάνει το άλλο. Ούτε στο αυτεξούσιο του ανθρώπου πολύ πιστεύω. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να σου λέει η θρησκεία θα πας στην κόλαση επειδή ήσουν κακός άνθρωπος. Αυτό μου φαίνεται τρομερά απλοϊκό και λάθος - αν υπάρχει τέτοιος Θεός εγώ δεν τον θέλω καθόλου. Πέρα από το ότι αν υπάρχει κόλαση τότε σίγουρα δεν υπάρχει παράδεισος. Έστω και ένας άνθρωπος να καίγεται στην κόλαση τότε δεν μπορεί κανείς να βρίσκεται στον παράδεισο. Ένα βασίλειο του σατανά από όπου απουσιάζει ο Θεός, σίγουρα κάνει μη πανταχού παρόντα το Θεό. Οι άνθρωποι είμαστε αυτό που φέραμε με τη γέννηση μας, με τα γονίδια μας και τις εμπειρίες που αποκτήσαμε στη ζωή μας. Για πολλά από αυτά δεν είμαστε υπεύθυνοι, αλλά ως ένα βαθμό καθορίζουμε οι ίδιοι την τύχη μας.

Τι είναι για σένα Τέχνη (με κεφαλαίο τ);

Η τέχνη που μπορεί να εκφράσει μεγάλα πράγματα χωρίς να είναι στομφώδης και κατασκευασμένη. Η τέχνη που έχει χαρακτήρα, που έχει λόγο ύπαρξης. Δεν είναι απαραίτητο σπουδαία τέχνη να είναι αυτή η οποία μπορεί να εκφράσει έναν ολόκληρο λαό. Μπορεί να εκφράζει έναν μόνο άνθρωπο. Αλλά παραμένει Τέχνη επειδή τον εκφράζει απόλυτα και επειδή είναι πλήρης, αυτάρκης και είναι ποιητική με την έννοια ότι ποιεί έναν κόσμο. Τέχνη είναι αυτή η οποία μπορεί να χτίσει έναν κόσμο γύρω σου, μέσα στον οποίο να μπορείς να ζήσεις. Ένας πίνακας ζωγραφικής μέσα στον οποίο μπορείς να ζήσεις, είναι Τέχνη. Το ίδιο και ένα κτίριο, το ίδιο και μια σχέση μεταξύ των ατόμων μιας οικογένειας. Γι αυτό ονομάζουμε ποιητή αυτόν που γράφει ποίηση - ο μουσικός κάνει μουσική, ο ζωγράφος ζωγραφίζει, ο γλύπτης σμιλεύει την πέτρα, ο ποιητής ποιεί. Τι ποιεί; Τον κόσμο. Ο Ταρκόφσκι είναι μεγάλος σκηνοθέτης γιατί έπλασε σε ένα κόσμο ολόκληρο, μέσα στον οποίο μπορείς να μπεις και να ζήσεις, να βρεις τον εαυτό σου 100 φορές...

Βυζαντινή, κλασική μουσική, σύγχρονη... Η μουσική τελικά έχει μια συνέχεια;

Βέβαια. Σίγουρα υπάρχουν κοινά σημεία. Εγώ δεν τα ακούω ως διαφορετικά πράγματα μεταξύ τους. Οτιδήποτε έχει χαρακτήρα, ειλικρίνεια και ενέργεια για μένα έχει την ίδια αξία. Δηλαδή, με ευκολία έβγαζα σαν ακροατής τα κατά Ματθαίον Πάθη του Μπαχ και έβαζα το Βack in Βlack των AC/DC κατευθείαν, χωρίς να αναρωτηθώ αν ταιριάζουν αυτά τα πράγματα μεταξύ τους ή όχι. Αυτές τις επιρροές κουβαλάω, αυτή την ευκολία της αλλαγής μεταξύ διαφορετικών πραγμάτων, την έχω και στη ζωή μου και στη μουσική μου.

Το να συνθέτεις μουσική και να ακούς μουσική, πώς συνυπάρχουν μέσα σου;

Δεν μπορώ να τα χωρίζω αυτά τα πράγματα. Δεν ξέρω τον εαυτό μου χωρίς να είναι ακροατής. Δεν τον θυμάμαι δηλαδή. Πάντα ακούγαμε μουσική, αλλά ακούγαμε πραγματικά. Δεν έπαιζε μουσική στο σπίτι απλά για να ακούγεται κάτι. Έβγαινε ένας καινούργιος δίσκος του Χατζιδάκι για παράδειγμα και ο πατέρας μου μας έλεγε "σήμερα δεν θα πάτε σχολείο, έφερα τον καινούργιο δίσκο του Χατζιδάκι και θα καθίσουμε να τον ακούσουμε". Τον ακούγαμε και δύο και τρεις φορές, με μεγάλη χαρά. Όχι ως υποχρέωση. Ήταν πανηγύρι, βάζαμε το δίσκο και ήταν γιορτή μέσα στο σπίτι. Χατζιδάκις, Σαββόπουλος, Μαρκόπουλος... Δεν θυμάμαι τον εαυτό μου να μην είναι ακροατής.

Και για να κλείσουμε, μια τελευταία ερώτηση: πώς αισθάνεσαι όταν δίνεις μια συνέντευξη, είναι μια τυπική διεκπεραίωση, ένα αναγκαίο κακό της δουλειάς σου;

Μία συνέντευξη σε μεγάλα κανάλια τηλεοπτικά ή ραδιοφωνικά εξυπηρετεί ανάγκες εμπορικές, αλλά σε έντυπα πιο εναλλακτικά -που με τα χίλια ζόρια και από την αγάπη μόνο των ανθρώπων που τα στήνουν επιβιώνουν- μου φαίνεται περίεργο το να αρνηθείς να δώσεις συνέντευξη. Αναγκάζεσαι όμως να μιλάς για τον εαυτό σου επί δύο ώρες... Αναγκάζεσαι να δεις τον εαυτό σου ως ιδιαίτερη και ξέχωρη περίπτωση, μιας και οι άλλοι ασχολούνται μαζί σου και ρωτάνε όλες αυτές τις λεπτομέρειες. Πολλές φορές βλέπω τον εαυτό μου ή διαβάζω αυτά που έχω πει και με πιάνουν τα νεύρα, με εκνευρίζει τόσο πολύ αυτός ο τύπος που μιλάει σαν να είναι ξένος. Στην αρχή ήταν βασανιστικό - τώρα απλά αν ακούσω καμιά βλακεία που είπα σκέφτομαι “ποιος νομίζει ότι είναι αυτός τώρα και μιλάει έτσι”, σαν να είμαι κάποιος τρίτος σε σχιζοφρενική κατάσταση...

πηγή