Επίπεδο συμμετεχόντων: Ενδιάμεσο+

Παρτιτούρες: Δίνονται 

«Από πού προέρχεται αυτή η μουσική;» Αυτή είναι μια ερώτηση που τη δέχομαι σχεδόν κάθε μέρα όχι μόνο από ακροατές σε συναυλίες μου, αλλά και από μαθητές και συναδέλφους ακόμα.

Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση όμως είναι ταυτόχρονα πολύ απλή και εξαιρετικά πολύπλοκη και πολυδιάστατη. Για όλους εμάς που έχουμε αφιερώσει τη ζωή μας στη μελέτη και στην εκμάθηση μουσικών ιδιωμάτων που χαρακτηρίζονται ως «παραδοσιακά», το πρώτο ερώτημα που προκύπτει είναι αναπόφευκτα αν ανήκουμε ή, ειδικά στην περίπτωση που δεν είμαστε «γεννημένοι» στα πλαίσια της δεδομένης παράδοσης, εάν μπορούμε να ανήκουμε σε αυτήν.

Αυτό το ερώτημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό και καίριο για τους μαθητές του Λαβυρίνθου καθώς, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, ασχολούνται με παραδόσεις κατόπιν επιλογής και όχι επειδή «γεννήθηκαν» σε αυτές. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, σύμφωνα με την εμπειρία μου γύρω από το θέμα, είναι ότι όντως μπορούμε να φτάσουμε σε ένα στάδιο πλήρους αφομοίωσης σε μια παράδοση με την οποία δεν έχουμε μια «βιολογική» σχέση, αλλά ότι, κατά πάσα πιθανότητα, δεν μπορούμε να μείνουμε εκεί. Προκειμένου να φτάσει κανείς σε επάρκεια και στην πλήρη αφομοίωση σε μια συγκεκριμένη παράδοση, προκύπτει η ανάγκη, τουλάχιστον για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, να εστιάζει την προσοχή του αποκλειστικά σε αυτήν, αφήνοντας στην άκρη και αγνοώντας ακόμα τις εμπειρίες και τις επιδόσεις του σε άλλες παραδόσεις. Αυτό όμως μπορεί να συμβαίνει μονάχα για κάποιο συγκεκριμένο και περιορισμένο χρονικό διάστημα, καθώς, με τον καιρό, όλες αυτές οι άλλες πτυχές τού καθενός που δεν συσχετίζονται με την παράδοση στην οποία εστιάζει την προσοχή του, αρχίζουν να προβάλλονται και να επβάλλονται στη ζωή του με τρόπο τέτοιο ώστε να καθιστά αδύνατο να βρει πληρότητα έκφρασης στα πλαίσια μιας και μόνο παράδοσης, όσο βαθειά και αν την έχει προσεγγίσει. Από το σημείο αυτό και μετά η αληθινή καλλιτεχνική κατεύθυνση του καθενός μπορεί σταδιακά να αυτοαποκαλυφθεί. Μια κατεύθυνση στην οποία όλες οι διαστάσεις και οι πτυχές της ύπαρξής του μπορούν να συμπεριληφθούν και να βρίσκουν έκφραση.

Τι γίνεται σε αυτό το σημείο με τη σχέση μας με την «παράδοση»; Αυτό, μαζί με το ερώτημα που διατυπώθηκε στην αρχή αυτής της παραγράφου είναι ακριβώς αυτό που θα εξετάσουμε στα πλαίσια αυτού του σεμιναρίου...

Είδος Σεμιναρίου: Ανοικτό - Μουσική Ομάδα

Παρτιτούρες: Δίνονται 

Σε αυτό το σεμινάριο θα εξετάσουμε και θα αποπειραθούμε να θέσουμε σε εφαρμογή τις αλλαγές οι οποίες είναι απαραίτητες στην προσέγγιση και στη νοοτροπία, από τα πρώτα βήματα, προκειμένου ένας ‘δυτικός μουσικός’ να προσεγγίσει επιτυχώς μη ευρωπαϊκές ή πρώιμες ευρωπαϊκές μουσικές παραδόσεις. 

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, πολλές θεωρητικές και άλλες ανάλογες πραγματείες γράφτηκαν σε περιοχές του κόσμου όπου κυριαρχεί η τροπική μουσική. Ωστόσο οι περισσότερες απ΄αυτές ήταν υπερβολικά μουσικολογικής και θεωρητικής φύσης και δεν οδήγησαν στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού και βοηθητικού εκπαιδευτικού συστήματος το οποίο θα μπορούσε να αντικαταστήσει το παραδοσιακό σύστημα ‘‘παπαγαλίας’’ το οποίο είχε επικρατήσει μέχρι τότε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τέτοιου είδους θεωρητικές πραγματείες, αντί να ξεκαθαρίσουν ασαφής περιοχές και σημεία, να συντελέσουν πράγματι σε μια ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση, ειδικά σε εκείνους που θεώρησαν ότι η θεωρία έδινε συναφής και ολοκληρωμένες εξηγήσεις του φαινομένου της τροπικής μουσικής. Από την εμπειρία μας, μια πρακτική προσέγγιση μπορεί εύκολα και γρήγορα να αποσαφηνίσει όλες τις βασικές έννοιες, κάνοντας έτσι τη βαθύτερη κατανόηση ενός δεδομένου μουσικού ιδιώματος ζήτημα ‘αυτιών και ετών’ (βλ. Ross Daly) - με άλλα λόγια χρόνου και εμπειρίας.

Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου θα επιχειρήσουμε να αποσαφηνίσουμε και να ανακαλύψουμε το κοινό έδαφος στο οποίο όλα τα κύρια τροπικά συστήματα δρουν και μέσω ειδικά διαμορφωμένων ασκήσεων, θα μάθουμε πως να υποθέτουμε μια τροπική προοπτική στους αυτοσχεδιασμούς, τις συνθέσεις και την απόδοση ενός παραδοσιακού ρεπερτορίου.

Είδος Σεμιναρίυ: Το παρόν σεμινάριο θα λειτουργήσει με τη μορφή μουσικής ομάδας , ανοιχτής σε όλα τα όργανα της οικογένειας των λαουτοειδών , και όχι μόνο, τόσο συγκερασμένα όσο και ασυγκέρστα.

Επίπεδο συμμετεχόντων: Ενδιάμεσο

Παρτιτούρες: Δίνονται (Ευπρόσδεκτη αλλά όχι απαραίτητη μια βασική ικανότητα ανάγνωσης παρτιτούρας)

Προαπαιτούμενα για τη συμμετοχή:

• Οι βασικές γνώσεις του καθένα πάνω στο όργανό του
• Διάθεση ομαδικότητας και διερεύνησης
• Οι ενορχηστρωτικές μας ιδέες και η ανοιχτή μουσική μας σκέψη

Η οπτική :

Ένας μουσικός που τυχαίνει να δραστηριοποιείται κυρίως στον Ελλαδικό χώρο και να καταπιάνεται με μουσικές παραδόσεις που γεωγραφικά, λίγο ή πολύ, κινούνται στο χώρο της Εγγύς Ανατολής , αργά ή γρήγορα έρχεται αντιμέτωπος με το εξής δίλημμα:

Ανατολή ή Δύση;

Αν παίζει ένα όργανο συγκερασμένο δε, πολύ συχνά αντιμετωπίζει ένα είδος απαγόρευσης σχετικά με την ερμηνεία ρεπερτορίων που είναι πιο ανατολικότροπα.

Την ίδια στιγμή , παραδόξως , το μεγαλύτερο μέρος της λαϊκής παράδοσης που σήμερα γνωρίζουμε ως οικεία μας μέσω της δισκογραφίας των αρχών του αιώνα, έχει προφανείς καταβολές στην Ανατολή . Επίσης , όλη η πρώτη ελληνική δισκογραφική περίοδος κατακλύζεται από ηχογραφήσεις ορχηστρών στις οποίες , τα ούτια και τα κανονάκια συνυπάρχουν με τις κιθάρες , τα μαντολίνα τα πιάνα και τα σαντούρια..Επιπρόσθετα, η ανάγκη της σύγχρονης δημιουργίας και της επικοινωνίας, μέσα στο πλαίσιο αυτών των μουσικών ιδιωμάτων , φέρνει κοντά μουσικούς με όργανα διαφορετικών καταβολών και ιδιοτήτων. 

Έτσι, με επίκεντρο και εύστοχο παράδειγμα το ρόλο της κιθάρας ως ενός οργάνου που έχει συμμετάσχει σε πολλά και διαφορετικά μουσικά ιδιώματα της βαλκανικής χερσονήσου και της ευρύτερης μεσογείου, το παρόν σεμινάριο διερευνά τρόπους δημιουργικής συνύπαρξης συγκερασμένων και ασυγκέραστων οργάνων σε μια ορχήστρα που θέλει να παίξει κομμάτια από το αντίστοιχο ρεπερτόριο.

Βασικές κατευθύνσεις:

• Εξερεύνηση των ρόλων του κάθε οργάνου μέσα στην ορχήστρα
• Η ερμηνεία των τρόπων και της μελωδικής γραμμής
• ‘αμήχανα διαστήματα’ για ένα συγκερασμένο όργανο, προτάσεις για το πώς τα διαχειριζόμαστε με αντίστοιχες τεχνικές φραζαρίσματος
• Η συνοδεία ως αναπόσπαστο κομμάτι της ενορχήστρωσης
• Η παρουσία της αρμονίας / η χρήση συνηχήσεων χωρίς 3η βαθμίδα/ η χρήση αλλοιωμένων συγχορδιών/ ο ισοκράτης
• Ρυθμικά μοτίβα και αυτοσχεδιασμός
• Παλιά μελωδικά και ρυθμικά μοτίβα ως πρώτη ύλη για σύγχρονες συνθέσεις

Ρεπερτόριο:

Ως κοινός τόπος συνάντησης θα χρησιμοποιηθούν συνθέσεις και σκοποί από το αστικό λαϊκό τραγούδι του Μεσοπολέμου, τις παραδόσεις των μικρασιατικών παραλίων, την οθωμανική μουσική, την Ανατολία, τα Βαλκάνια, αλλά και σύγχρονες συνθέσεις.

 Μπορείτε να δείτε όλα τα σεμινάρια του Μουσικού εργαστηρίου Λαβύρινθος, γι αυτό το καλοκαίρι, εδώ.