Περιοδικό: Ζώμινθος: ένα μινωικό ανάκτορο που ακόμα ανακαλύπτεται

Η σύντροφος του αείμνηστου Γιάννη Σακελλαράκη συνεχίζει με πάθος τις ανασκαφές στο μινωικό συγκρότημα του Ψηλορείτη. Τα φετινά ευρήματα, ανάμεσά τους και μια πολυτελής αίθουσα με κίονες αλλά και μια σφραγίδα με τη μορφή γυναίκας-πουλιού, είναι εντυπωσιακά.

Tου Παναγιώτη Γεωργουδή

Γιάννης Σακελλαράκης, Εφη Σαπουνά–Σακελλαράκη

Εντυπωσιακή είναι η φετινή πρόοδος των ανασκαφών στο μινωικό ανάκτορο της Ζωμίνθου, στα 1.189 υψόμετρο στον Ψηλορείτη. Ανακαλύφθηκε μια νέα πολυτελής αίθουσα με υπόστυλους κίονες, ενώ έχει καθαριστεί και η περσινή αίθουσα αντίστοιχων αρχιτεκτονικών και αισθητικών προδιαγραφών. Ανήκουν χρονολογικά στην περίοδο των Παλαιών Ανακτόρων, όπως μας είπε η αρχαιολόγος Εφη Σαπουνά–Σακελλαράκη, κατά την επίσκεψή μας στον Ψηλορείτη, όπου συνεχίζει το έργο του αείμνηστου Γιάννη Σακελλαράκη.

Ταυτόχρονα η ανακάλυψη μιας σφραγίδας εξαιρετικής τέχνης με τη μορφή μιας γυναίκας-πουλιού με φτερά, που παραπέμπει στα μινωικά δαιμονικά, συμπυκνώνει τη φετινή «σοδειά». Χωρίς καμία προσθήκη στους τοίχους υψώνεται το τριώροφο μινωικό ανάκτορο, το οποίο κατοικούνταν και στις δύσκολες συνθήκες του χειμώνα από εκπροσώπους της δυναστείας της Κνωσού – υποστηριζόταν από μια πολύ σημαντική τεχνολογική υποδομή για να είναι εφικτή η διαβίωση. Ταυτόχρονα έχουν βρεθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμα.

Από το τέλος Αυγούστου θα λειτουργήσει στα Ανώγεια το αρχαιολογικό μουσείο ομοιωμάτων του Ψηλορείτη με μοντέρνες ψηφιακές προδιαγραφές ενημερώνοντας τον επισκέπτη για τον ιστορικό και πολιτισμικό πλούτο της περιοχής διαχρονικά, ενισχύοντας την παιδεία βάθους στον συγκεκριμένο τόπο. Το Μουσείο -Κέντρο Πληροφόρησης για το Ιδαίο άντρο και τη Ζώμινθο- θα φέρει την ονομασία «Γιάννης Σακελλαράκης και Εφη Σαπουνά-Σακελλαράκη».

Το μικρό μινωικό ανάκτορο στην κορυφή του Ψηλορείτη

• Κυρία Σαπουνά–Σακελλαράκη, φαίνεται εντυπωσιακή η εξέλιξη των εργασιών συγκριτικά με πέρυσι, τι καινούργιο έχει βρεθεί στη Ζώμινθο;

«Στο μινωικό ανάκτορο της Ζωμίνθου έχουμε ανασκάψει δύο μεγάλες αίθουσες, οι οποίες ανήκουν στην περίοδο των Παλαιών Ανακτόρων. Η μία βρέθηκε τώρα και η άλλη πέρυσι, αλλά και οι δύο είναι εντυπωσιακές υπόστυλες αίθουσες με μεγάλους κίονες, ενδεικτικό της βαρύτητας που είχε το συγκεκριμένο μνημείο στην ευρύτερη περιοχή του Ψηλορείτη».

• Βλέπουμε όμως μια επέκταση των εργασιών σε νέα σημεία…

«Βέβαια. Τώρα έχουμε βρει έναν δεύτερο διάδρομο, ο οποίος έχει κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο. Ο πρώτος διάδρομος περνούσε μπροστά από τα εργαστήρια κεραμικής. Δυτικότερα του διαδρόμου υπάρχει μια τρίτη αίθουσα, η οποία χρονολογικά ανήκει στην περίοδο των Νέων Ανακτόρων. Το εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο το οποίο βρήκαμε είναι ένας κεραμικός κλίβανος στο δυτικό τμήμα, που είχε εν μέρει βρεθεί από τον Γιάννη Σακελλαράκη. Τώρα σκάβεται ο κλίβανος και επιβεβαιώνεται η λειτουργία του κεραμικού εργαστηρίου».

• Ως προς τα ευρήματα τι καινούργιο υπάρχει;

«Δίπλα στην αίθουσα με τους δύο κίονες και τους διπλούς πελέκεις που είχαμε βρει πέρυσι, βρέθηκαν χάλκινα αντικείμενα τα οποία συνδέονται με τους διπλούς πελέκεις, θυμιατήρια και πολλά άλλα, τα οποία δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμα. Στην ίδια αίθουσα είχε βρεθεί και η τράπεζα προσφορών με τη γραμμική Α’ γραφή. Πηγαίνοντας προς τα ανατολικά συνεχίζεται ο ανατολικός διάδρομος ο οποίος έχει μήκος είκοσι πέντε μέτρων. Σε αυτόν τον διάδρομο βρήκαμε μια καταπληκτική σφραγίδα, αντίστοιχη των σφραγισμάτων της Ζάκρου και της Αγίας Τριάδας, η οποία εικονίζει μια γυναίκα–πουλί με φτερά. Είναι τα δαιμονικά όντα της μινωικής εποχής».

• Στη νότια πλευρά του ανακτόρου τι σκάβετε;

«Ανασκάπτουμε ακόμη έναν διάδρομο, ο οποίος περνά νότια από τα τρία πολύ σημαντικά δωμάτια στο βόρειο τμήμα του ανακτόρου. Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι και αυτός πλακόστρωτος με εξαιρετική πολυτέλεια. Στον επάνω όροφο χρησιμοποιούν πλάκες σχιστόλιθου και στον ισόγειο χώρο τεράστιες πλάκες από λευκό ασβεστόλιθο. Αυτός ο διάδρομος, που έχει αφετηρία τον κεντρικό, καταλήγει σε μια σκάλα που οδηγεί στον πρώτο όροφο. Ο άλλος τομέας που ανασκάπτεται είναι ο νότιος, με τρία δωμάτια ανασκαφής τα οποία είναι αντίστοιχα των βορινών και αποδεικνύουν την καταπληκτική σύλληψη του αρχιτέκτονα που σχεδίασε το κτιριακό συγκρότημα. Νοτιοδυτικά του ανακτόρου και συνέχεια της αίθουσας με τους δύο κίονες που βρέθηκε φέτος ανασκάπτεται ένα άλλο δωμάτιο. Διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση ο τοίχος του, ακόμη όμως και τα δοκάρια στήριξης των λίθινων δωματίων του επάνω ορόφου».

• Ολα τα στοιχεία συγκλίνουν πως το μινωικό ανάκτορο της Ζωμίνθου είναι αρκετά μεγαλύτερο από την αρχική εκτίμηση των χιλίων πεντακοσίων τετραγωνικών μέτρων. Είναι έτσι;

«Εχουμε πραγματοποιήσει γεωμαγνητικές έρευνες, ενώ φέτος δουλεύει ένα συνεργείο εξήντα ατόμων, το οποίο κάνει διεπιστημονική έρευνα σε διάφορα επίπεδα. Εχουν βρεθεί οστά ελαφιών, αιγάγρων και άλλων ζώων, στοιχείο το οποίο δείχνει πως γίνονταν θρησκευτικές θυσίες σε μικρούς χώρους. Ομως υπάρχουν ακόμη πολλοί χώροι για ανασκαφή, το κτίριο έχει και άλλη έκταση. Βρέθηκαν τοιχογραφίες έγχρωμες εξαιρετικής ποιότητας με θέματα πουλιών και φυτών, δεν έχουν εντοπιστεί όμως τα κομμάτια τους. Η κεραμική που βρήκαμε είναι υψηλού επιπέδου και η κτιριακή εγκατάσταση πολυτελής».
zominthos 3

Επάνω η ανασκαφή της Ζωμίνθου και κάτω τράπεζα προσφορών όπως αποκαλύφθηκε

• Ποια ήταν η χρησιμότητα του ανακτόρου της Ζωμίνθου;

«Το κτίριο χρησίμευε ως κέντρο των αφιερωμάτων για το Ιδαίο άντρο. Εκεί κατοικούσαν τον χειμώνα οι ιερείς του. Το ιερατείο ξέρουμε ότι εξαρτιόταν από την Κνωσό. Ηταν κάποια άτομα από τη δυναστεία της Κνωσού τα οποία διαχειρίζονταν τον συνολικό πλούτο του Ψηλορείτη και τα αφιερώματα του Ιδαίου άντρου. Είναι στην ουσία ένα ολοκληρωμένο ανάκτορο. Μελετάμε με εξειδικευμένους επιστήμονες την πανίδα και τη χλωρίδα για να έχουμε μια συνολική εικόνα των δραστηριοτήτων που συντελούνταν στην περιοχή του Ψηλορείτη με επίκεντρο το ανάκτορο της Ζωμίνθου. Βρέθηκε ακόμα και κεχρί, που δεν υπήρχε στην Ελλάδα και μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως μπορεί να προέρχεται από την Κεντρική Ευρώπη».

• Το στοιχείο αυτό τι σημαίνει;

«Καταδεικνύει πως οι άνθρωποι που κατοικούσαν στη Ζώμινθο είχαν σχέση με όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως στο Ιδαίο άντρο βρίσκονται αφιερώματα τόσο σημαντικά όσο είναι και τα αντίστοιχα της Ολυμπίας και των Δελφών».

• Σε ποιο σημείο έχουν φτάσει οι εργασίες λειτουργίας του μουσείου των Ανωγείων;

«Τέλος Αυγούστου θα λειτουργήσει χάρη και στη συνδρομή του δημάρχου Ανωγείων, Σωκράτη Κεφαλογιάννη. Είναι εξαιρετική η συνεργασία μας με τις τοπικές δημοτικές αρχές. Επειδή δεν υπάρχει μόνιμος φύλακας για τα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία έχουν μεταφερθεί στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο, έχουμε δημιουργήσει ομοιώματα των αντικειμένων και το αρχαιολογικό μουσείο θα λειτουργεί ως ένα κανονικό μουσείο υψηλών προδιαγραφών με μοντέρνες μεθόδους υψηλού επιπέδου. Ο επισκέπτης θα ζει πλήρως την ατμόσφαιρα ενός ολοκληρωμένου αρχαιολογικού μουσείου. Ταυτόχρονα θα έχει ενσωματωθεί όλη η ιστορία των ανασκαφέων του Ψηλορείτη, Αλμπερ, Ξανθουδίδη, Μαρινάτου, θα φαίνεται η προσφορά τους. Παράλληλα προχωρά στον ίδιο χώρο το ψηφιακό μουσείο, το οποίο θα γίνει με κινηματογραφήσεις του σκηνοθέτη Λευτέρη Χαρωνίτη για το Ιδαίο άντρο και της γερμανικής τηλεόρασης ΖDF.[...]

INFO: Η ανασκαφή στη Ζώμινθο είναι υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας εν Αθήναις υπό τη διεύθυνση της Εφης Σαπουνά-Σακελλαράκη.

culenti@gmail.com

πηγή

Ζώμινθος: ένα μινωικό ανάκτορο που ακόμα ανακαλύπτεται

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου